Spoken in de metro

In de Londense Underground spoorden al treintjes tussen Paddington en Farringdon vanaf 1863. Parijs kreeg zo’n veertig jaar later als één van de eersten op het vasteland een volwaardige ondergrondse “ligne 1”. En Brussel? Daar begon men te contempleren over mollenpijpen in het begin van de jaren zestig.


Dit impliceerde echter niet dat men het kleinschalig wou aanpakken. Integendeel, er viel wat goed te maken. Om een snelle en makkelijke implementering te bespoedigen opteerde mobiliteitsminister Bertrand er voor om in de beginperiode pré-metrolijnen aan te leggen en stelselmatig uit te breiden. Deze ondergrondse tramsporen dienden vervolgens op termijn te evolueren naar een volwaardig metronetwerk. In 1969 werd het eerste stukje van verbinding 1 tussen Schuman en De Brouckère in gebruik genomen. Een jaar later volgde een tweede tussen Madou en Naamsepoort.


Toch werd al gauw duidelijk dat de oorspronkelijke plannen (die het op termijn over niet minder dan 5 metrolijnen hadden) wat hoog gegrepen waren. De volgende decennia eindigden bijgevolg een handvol dure projecten in de koelkast. Dit had zijn gevolgen. Enkele eerdere werkzaamheden werden op deze manier immers volstrekt overbodig.


Zo staat er tussen Ribaucourt en Yzer, net onder het zeekanaal Brussel-Schelde, nog steeds een in ruwbouw afgewerkt spookstation Sainctelette te wachten op een eerste passagier.

Ook aan de Kruidtuin kan u de ghostbuster in uzelf loslaten.
Aandachtige bezoekers zal het misschien zijn opgevallen dat de odyssee naar de sporen er wel erg lang duurt. U moet immers drie verdiepingen afdalen om uiteindelijk de sporen te bereiken. Op tussenniveau -2 staat er achter de muren en stalen deuren namelijk nog een fantoomstation klaar voor gebruik. Over de lijn onder de Koningsstraat waar ze ooit hoorde op aan te sluiten is er ondertussen geen sprake meer.

Desolaat kuieren

Begin jaren zeventig. The sky is, nog heel even, the limit. Het gewaagde plan wordt geopperd om een supersnelweg aan te leggen tussen hartje Antwerpen en centrum Brussel. Twee grootsteden op amper twintig minuten autorijden van elkaar, het spreekt tot de verbeelding.


Naarmate de eerste gevolgen van de oliecrisis merkbaar worden, opteert men er echter voor om enkele delen van het megalomane project weer in de kast te stoppen. De E19 krijgt weliswaar haar voltooiing maar mondt uiteindelijk uit op de buitenring rond de hoofdstad.

Initieel hoorde de autostrade tussen Antwerpen en Brussel hier niet te eindigen. Hij zou integendeel over de E40 gelift worden en pal door Schaarbeek aansluiting krijgen op de toen nog grotendeels te ontwikkelen Noordwijk. Bij het ter grave dragen van het plan in 1975 stonden er bijgevolg al enkele volledig afgewerkte bruggen en een snelweg van een kilometer lang te wachten op Godot. Dertig jaar na datum ligt het project ter waarde van nagenoeg een miljard oude Belgische ducaten er nog steeds desolaat bij.


Alvast nog voor heel even... De overheid heeft na een lange winterslaap eindelijk plannen met haar oude investering. Het idee bestaat er immers uit om tegen 2012 de bestaande infrastructuur om te vormen tot een “nieuw” afrittencomplex voor de luchthaven van Zaventem. Tot dan kan u er dagelijks gaan genieten van uw autoloze zondag.

Swastika’s op het justitiepaleis

Nee, geen vandalen. Noch was architect Joseph Poelaert een ongeveinsde nazi. Hoe kon het ook, de arme man stierf immers in 1879 en zijn levenswerk werd pas vier jaar later afgewerkt. Tenzij het een sterk staaltje vooruitziendheid van de Skieven Architect betrof, hebben de gehakenkruisde zuilen bijgevolg een andere oorsprong.

Adolf, Heinrich en zijn vriendjes maakten zo’n veertig jaar na Poelaert de swastika tot het symbool van hun Duitsland maar vonden hiermee niets nieuws uit... ze eigenden zich integendeel een stukje geschiedenis toe. Doorheen de voorbije 3000 jaar is het hakenkruis namelijk in verschillende vormen en met uiteenlopende betekenissen opgedoken over heel de wereld. Meestal zijn de connotaties positief en drukken ze leven, sterkte, voorspoed en geluk uit. In de periode waarin Poelaert het Justitiepaleis uittekende was dit niet anders en pakweg Hindoes en Boeddhisten beschouwen het nog steeds als een krachtig spiritueel symbool.

Momenteel kan u de hakenkruizen combineren met, onder andere, Panamarenko. Binnen het kader van “Corpus Delicti” fungeert het imposante justitiepaleis nog tot 21 november als museum voor hedendaagse kunst.

Opinie: Brussel, bloggen & bestialiteiten

Toegegeven, het online projectje waar u zich momenteel op bevindt kwam tot stand onder enige dwang. “Praktisch en experimenterend te werk gaan aan de hand van een weblog”, zo luidde het uitgangspunt van deze opdracht voor het college Digitale Media.

De snelheid en interactiviteit van het web overtuigden me reeds meer dan tien jaar geleden toen de eerste modem in het ouderlijk huis geïnstalleerd werd. Maar die blogs... daar heb ik het nooit warm van gekregen. Niet alleen is de zoektocht naar enkele parels in een zee van slijm uitermate intensief, ook het zelf onderhouden van een is me wat te narcistisch. Het maakt bloggen een beetje zoals bestialiteiten... fijn voor sommigen (en ik vel geen oordeel), maar verre van “my cup of tea”.

Zijn dit voorbarige conclusies met de kans op een self-fulfilling prophecy als gevolg? Ik zal in ieder geval mijn uiterste best doen om met een schone lei te herbeginnen. Wie weet raak ik de volgende weken helemaal overtuigd. Enkel dwazen veranderen immers nooit van mening. Waar het schip binnen enkele maanden strandt zien we wel. Wat u, waarde lezer op de Helicon, ondertussen zoal mag verwachten, zijn actuele microhistories van onze Europese hoofdstad. Hoe dit praktisch gezien zal ingevuld worden, dat is voor binnenkort.

W.